Ο Διαφωτιστής Θεόδωρος Μανούσης, οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί και οι κρίσιμες για την ιδεολογική κατεύθυνση της χώρας συγκρούσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στα μέσα του 19ου αιώνα

Ο Θεόδωρος Μανούσης (1793-1858) ήταν ο πρώτος καθηγητής Ιστορίας, κοσμήτωρ & πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τους ταραγμένους χρόνους της συντριβής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Προηγουμένως είχε διατελέσει συνεργάτης και διευθυντής του περιοδικού «Λόγιος Ερμής» στη Βιέννη. Για τη δράση του υπέρ της Ελληνικής Επαναστάσεως συνελήφθη και φυλακίστηκε σε συνθήκες απομόνωσης από τις αυστριακές αρχές. Πρωτοήρθε στην Ελλάδα το 1831, αλλά εγκαταστάθηκε οριστικά το 1834 και διορίστηκε Αρεοπαγίτης & Βασιλικός Επίτροπος στην Ιερά Σύνοδο.
Η ρηξικέλευθη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο προκάλεσε την βίαιη αντίδραση των φοιτητών της Θεολογικής Σχολής τον Φεβρουάριος του 1848, με οδομαχίες και συγκρούσεις («Μανούσεια»), που υποδαυλίστηκαν από την εφημερίδα ΑΙΩΝ (όργανο του ρωσικού κόμματος) και «της φιλορθοδόξου Ταρτουφικής συμμορίας, της στενώς συνδεδεμένης με τους φαναριωτίσκους του Πανεπιστημίου», που επιδίωκαν την απομάκρυνση και αντικατάστασή του από τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο.
Χαρακτηρίστηκε «αλλότριος της Εκκλησίας του Χριστού και πολέμιος αυτής», όπως και «ο νέος της Ελλάδος Βολταίρος». Η Σύγκλητος και το Υπουργείο Παιδείας τον στήριξαν, ενώ η Ιερά Σύνοδος επέπληξε τον υποκινητή των ταραχών.
Εντέλει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος προσελήφθη το 1851 ως έκτακτος καθηγητής Ιστορίας. Όταν το 1853 υπέβαλε στο Υπουργείο Παιδείας την πρώτη σύντομη μορφή του έργου του (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των νεωτέρων), αυτή απορρίφθηκε κατόπιν σχετικής έκθεσης του Θεόδωρου Μανούση, κυρίως διότι «δεν έμεινε εντός των μέχρι τούδε παρά πάντων των ιστορικών τεθέντων ορίων της Ελληνικής ιστορίας, μέχρι της απολεσθείσης Ελληνικής αυτονομίας, αλλ’ έσυρεν εις τον κύκλον αυτού και άλλα μέρη, τα οποία συνήθως δεν θεωρούνται ως αποτελούντα μέρος αυτής, καθώς π.χ. την ιστορίαν·του Βυζαντινού κράτους, το οποίον και αυτός ο ίδιος εις άλλο αυτού σχεδόν σύγχρονον πόνημα ονομάζει “Ανατολικόν τμήμα του ρωμαϊκού κράτους».
Ο θάνατος του Θεοδώρου Μανούση την 1η Νοεμβρίου 1858 πυροδότησε νέα επεισόδια. Αν και η διδασκαλία του, ιδιαίτερα ο συνδυασμός του αντικληρικαλιστικού του πνεύματος με μια πολιτικά φιλελεύθερη αντίληψη, «σκανδάλισε» πολλούς, δεν βρήκε συνεχιστές στον χώρο του Πανεπιστημίου.

Βιογραφικό

Ο Γιάννης Μπαντέκας είναι Γεωλόγος. Εργάζεται στο Εργαστήριο του Τομέα Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών (κατηγορία ΕΤΕΠ). Παρακολούθησε μεταπτυχιακά στο Βέλγιο & στην Ελλάδα και έχει εκπονήσει διδακτορική Διατριβή με αντικείμενο τη Γεωδυναμική του Τεταρτογενούς (με υποτροφία Ι.Κ.Υ.).
Είναι μέλος της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας (Ε.Γ.Ε.), της Επιτροπής Τεκτονικής της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, της Ελληνικής Γεωγραφικής Εταιρίας (Ε.Γ.Ε.), του Γεωτεχνικού Επιμελητήριου της Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.), της Εταιρίας Θεσσαλικών Μελετών (Ε.ΘΕ.Μ.),της Ελληνικής Γεωμυθoλογικής Εταιρίας, της Εταιρίας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (Ε.Μ.Α.Ε.Μ.), του πολιτιστικού συλλόγου ΙΛΙΣΟΣ, της National Geographic Society (U.S.A.) Έχει λάβει μέρος σε πολλά εθνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια ορισμένες φορές παρουσιάζοντας επιστημονικές ανακοινώσεις και έχει δημοσιεύσει (συνήθως από κοινού με άλλους) 25 πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε 15 Εφαρμοσμένα Ερευνητικά Προγράμματα του Τομέα Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Είναι καταστατικό μέλος του Υπάτου Συμβουλίου των Ελλήνων Εθνικών (ΥΣΕΕ), μορφωτικός υπεύθυνος του «Μυθολογικού Εργαστηρίου για παιδιά» (εκπαιδευτικός βραχίονας του ΥΣΕΕ) και εκλεγμένο μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Θρησκειών (ECER) Έχει λάβει μέρος ως εισηγητής σε πολλά σεμινάρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και είναι μέλος της παιδαγωγικής ομάδας του ΚΠΕ Στυλίδας και μέλος του Πανελλήνιου Δικτύου για τα Γεωμυθολογικά Μονοπάτια.
Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται: Ενεργός Τεκτονισμός, Νεοτεκτονική, Γεωλογία & Παλαιοκλιματολογία του Τεταρτογενούς, Γεωαρχαιολογία, Γεωμυθολογία, Προϊστορία, Μεσαιωνική & Νεώτερη Ιστορία.