Αριστείδης Χατζής

Προσεγγίζοντας τον Πάπα: Η αποτυχημένη απόπειρα του επαναστατικού κράτους να αποσπαστεί από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης (1821-1823)

Περίληψη: Την άνοιξη του 1822 ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος επιχείρησε να πραγματοποιήσει ένα τολμηρό σχέδιο. Έπεισε τα υπόλοιπα μέλη της επαναστατικής κυβέρνησης και τη συντηρητική Πελοποννησιακή Γερουσία να σταλούν δύο ελληνικές αποστολές στην Ιταλία. Η κύρια αποστολή είχε ως σκοπό να παρουσιάσει το ελληνικό ζήτημα στους αυτοκράτορες, τους βασιλιάδες και τους υπουργούς της Ευρώπης στη Διάσκεψη της Βερόνας. Η δευτερεύουσα, μυστική αποστολή ήταν να προσεγγίσει τον πάπα Πίο Ζ ́ και να διαπραγματευτεί τη διοικητική ενσωμάτωση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Ρωμαιοκαθολική, με πλήρη κοινωνία με τον πάπα. Οι Έλληνες ήταν τόσο απελπισμένοι να βρουν συμμάχους που ήταν έτοιμοι να ξεχάσουν το μακροχρόνιο μίσος τους προς τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και να ενωθούν μαζί της, αν αυτό επρόκειτο να τους εξασφαλίσει τη βοήθεια από τη Δύση. Τη δύσκολη και ευαίσθητη αυτή αποστολή ανέλαβε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός μαζί με τον γιο του Πετρόμπεη, τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη. Ο Γερμανός είχε λευκή επιταγή από την ελληνική κυβέρνηση να διαπραγματευτεί τη σχέση μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Ο Μέτερνιχ συνειδητοποίησε πόσο επικίνδυνες για τα σχέδιά του ήταν αυτές οι τολμηρές κινήσεις των Ελλήνων. Πίεσε τον πάπα να μη δεχτεί (ούτε βέβαια να συζητήσει) οποιαδήποτε ελληνική προσφορά. Οι Έλληνες εκπρόσωποι αντιμετωπίστηκαν ως personae non gratae και διατάχθηκαν να μην αναχωρήσουν από την Ανκόνα για τη Ρώμη ή τη Βερόνα. Στην παρούσα εργασία θα παρουσιάσουμε αυτήν την αποτυχημένη απόπειρα αποκοπής του ελληνικού επαναστατικού κράτους από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως από τις αρχές του 1822 μέχρι τα μέσα του 1823, όταν οι Επαναστάτες συζήτησαν το ενδεχόμενο ίδρυσης νέου αυτόνομου Πατριαρχείου με έδρα τον ελληνικό χώρο που είχε απελευθερωθεί.

Βιογραφικό

Ο Αριστείδης Χατζής είναι Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.