Αλέξανδρος Σακελλαρίου

«Ο Θεός έκαμε την Εκκλησία· ο Διάολος έκαμε τους παπάδες»: Ο αντικληρικαλισμός στο έργο του Ανδρέα Λασκαράτου

Κατά μία επικρατούσα προσέγγιση ο αντικληρικαλισμός έχει συνδεθεί αποκλειστικά με την εχθροπάθεια και τη βίαιη δίωξη των κληρικών λαμβάνοντας αρνητικό πρόσημο. Στην πραγματικότητα, όμως, ο αντικληρικαλισμός δεν είναι μόνο αυτό. Αποτελεί, επίσης, ένα σύνολο αντιλήψεων, πεποιθήσεων και πρακτικών σύμφωνα με το οποίο ο κλήρος δεν πρέπει να ασκεί επιρροή στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό γίγνεσαθι, αλλά και στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ανεξαρτήτως πίστης. Αυτού του είδους ο αντικληρικαλισμός έχει καταγραφεί διαχρονικά σε πολλά κείμενα και δημόσιους λόγους μεταξύ άλλων και στη Λογοτεχνία. Ένας από τους επιφανέστερους αντικληρικαλιστές είναι ο σατιρικός ποιητής και συγγραφέας Ανδρέας Λασκαράτος, ο οποίος έθεσε στο στόχαστρό του τους κληρικούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αν και ο ίδιος είχε φίλους και υποστηρικτές κληρικούς. Η παρούσα εισήγηση θέτει ως στόχο τη μελέτη της αντικληρικαλιστικής διάστασης του έργο του και την ανάδειξη της επικαιρότητάς του. Παράλληλα, πρόκειται να υποστηριχθεί ότι ο αντικληρικαλισμός, υπό το πρίσμα των διαφωτιστικών ιδεών και επιρροών, αναδεικνύεται μέσω του έργου του Λασκαράτου ως μία θεμελιώδης παράμετρος της διαδικασίας της εκκοσμίκευσης.

Βιογραφικό

Ο Αλέξανδρος Σακελλαρίου σπούδασε Φιλοσοφία, Παιδαγωγική και Ψυχολογία στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας και Κοινωνιολογία σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Κοινωνιολογίας), όπου το 2008 αναγορεύθηκε διδάκτωρ στο πεδίο της Κοινωνιολογίας της Θρησκείας. Από το 2016 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο το μάθημα Σύγχρονες Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις των Ευρωπαϊκών Κοινωνιών στο προπτυχιακό πρόγραμμα Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και από το 2011 εργάζεται ως ερευνητής σε διεθνή και εθνικά ερευνητικά προγράμματα. Έχει, επίσης, διδάξει στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου το μάθημα Μορφές Σύγχρονης Θρησκευτικής Βίας. Έχει πραγματοποιήσει πάνω από 55 δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων και πάνω από 85 ομιλίες σε συνέδρια και εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στα ελληνικά κυκλοφορούν δύο βιβλία του: Θρησκεία και πανδημία στην ελληνική κοινωνία: Σχέσεις εξουσίας, θρησκευτικός λαϊκισμός και η μετέωρη εκκοσμίκευση, εκδόσεις iWrite-Lux Orbis, 2020 και Η αθεΐα στην ελληνική κοινωνία: Από την Ορθόδοξη θρησκευτική μνήμη